Hoogteziekte en de Mount Everest
Op 21 mei 2016 is de Nederlandse bergbeklimmer Eric Arnold overleden aan de gevolgen van hoogteziekte op de Mount Everest. Op de eerste plaats wensen wij de nabestaanden heel veel sterkte met dit verlies. Al snel na zijn overlijden ontstonden er vragen als "Wat is hoogteziekte precies?" en "Wat is er aan hoogteziekte te doen?"
Tevens ontstaat er veel discussie over het beklimmen van de Mount Everest. Het is extreem duur, er gebeuren ongelukken en het is al bijna een toeristische attractie te noemen, die "Jan en Alleman" doen. In dit blog en in het volgende blog komen we terug op hoogteziekte en de Mount Everest. Deze blog staat in het teken van hoogteziekte.
Wat is hoogteziekte?
De lucht die we allen inademen bestaat voor ongeveer 21% uit zuurstof. De hoeveelheid zuurstof in de lucht wordt door een aantal factoren beïnvloedt. Zo is er richting beide polen minder zuurstof beschikbaar, maar ook in de winterperiode zit er minder zuurstof in de lucht. Beide factoren hebben een veel kleinere invloed dan hoogte.
Bij de toename van de hoogte daalt de luchtdruk. Dit komt door een afname van het gewicht van de luchtkolom. De lucht wordt 'ijler' en bevat daardoor minder zuurstof. Je krijgt dus minder zuurstof binnen. Het menselijk lichaam kan zich hier wel deels op aanpassen, maar dit proces kost tijd. Dit proces noemen we acclimatiseren. Boven de 6000 meter acclimatiseer je niet meer volledig, boven de 7000 meter nauwelijks meer. Dit wordt daarom ook wel de 'Death Zone' genoemd.
Hoogteziekte ontstaat wanneer je niet genoeg tijd neemt voor het aanpassen aan de hoogte, of wanneer je te lang op grote hoogte blijft.
De kans op hoogteziekte wordt bepaald door drie factoren:
- Stijgsnelheid: Meer dan 500 meter per uur stijgen en naar hoogtes boven de 2500 meter geven een aanzienlijk verhoogde kans op een lichte vorm van acute hoogteziekte. Trek er dus voldoende tijd voor uit!
- Slaaphoogte: na een flinke klim van meer dan 1000 meter en na een hoogte van meer dan 2500 meter geeft slapen op hoogte vaak een lichte vorm van acute hoogteziekte.
- Aanleg.
Verschillende types hoogteziekte
1. Acute hoogteziekte
Acute hoogteziekte is iets wat veel bergwandelaars en klimmers krijgen als ze de bergen in gaan, maar meestal wel in onschuldige vorm. De top 10 van klachten:
- Hoofdpijn die nog op pijnstillers reageert
- Slapeloosheid
- Gebrek aan eetlust:
- Misselijkheid
- Duizeligheid
- Hoofdpijn die niet meer reageert op pijnstillers
- Ernstige vermoeidheid
- Minder plassen
- Braken
- Traagheid
2. Hoogtelongoedeem
Bij 1-3% van de mensen die boven de 2500 meter komen, komt de hoogtelongoedeem voor. Hierbij hoopt zich vocht op in de longen welke uit de bloedvaatjes wordt onttrokken. Het is erg heftig wat mensen hierbij ondergaan. De top 10 van klachten:
- Benauwdheid, uiteindelijk gewoon ook niks doen.
- Snelle hartslag, ook als je niets doet
- Pijn op de borst
- Hoofdpijn die vrijwel niet reageert op pijnstillers
- Droge heftige hoest
- Bloed spugen
- Misselijkheid
- Slapeloosheid
- Duizeligheid
- Verwardheid
3. Hoogtehersenoedeem
In feite is dit het eindstadium van hoogteziekte. Bij 1-3% van de mensen die boven de 2500 meter komen komt dit voor. Bij hoogtehersenoedeem hoopt zich vocht op in de hersenen welke uit de bloedvaatjes wordt onttrokken. Wat zijn de symptomen:
- Extreme hoofdpijn die niet meer reageert op pijnstillers
- Verlies van beoordelingsvermogen en realiteitszin
- Soort van dronkenschap gedrag.
- Dubbelzien
- Coördinatie verlies
- Blaasproblemen (incontinentie of juist niet kunnen plassen)
- Hallucinaties, geheugenverlies, sufheid,
- Epileptische aanvallen
- Verlammingsverschijnselen
- Bewusteloosheid en dood door inklemming van de hersenen.
Wat moet je doen als je hoogteziek wordt?
Als de hoogteziekte meer wordt dan een lichte vorm, dan is er eigenlijk maar één oplossing: Zo snel mogelijk naar beneden! Dit is natuurlijk erg lastig wanneer je op grote hoogte bent. Dit vanwege de extreem zware omstandigheden. In feite kun je heel moeilijk geholpen worden, eigenlijk is iedereen al aan het overleven. Daarnaast kan de ziekte zich snel ontwikkelen als je in de "Death Zone" bent.
En extra zuurstof dan?
Extra zuurstof helpt je wel, maar het is beslist niet zo dat het daardoor gemakkelijk wordt. Iemand die extra zuurstof gebruikt d.m.v. een zuurstofmasker en flessen bevindt zich als het ware 800 meter lager, dat zijn dus nog steeds zware omstandigheden.
Het komt er op neer dat iemand waarschijnlijk heel ver moet zijn gegaan om te overlijden aan hoogteziekte.
