Hoe en wat: Gietijzer
Buiten koken op een open vuur is bijzonder. Je voelt de hitte, rook prikkelt je ogen en je ruikt goed eten. Om deze ervaring compleet te maken is het koken in combinatie met gietijzer essentieel. Hiermee koken voelt niet alleen goed maar gietijzer brengt ook de gerechten naar een hoger niveau. Korstjes worden krokanter, de cuisson wordt gelijkmatiger en smaken blijven beter behouden omdat gietijzer zo goed de hitte kan vasthouden.
Waar begin je met het koken op open vuur
Je hebt besloten dat je op open vuur wilt gaan koken met een gietijzeren pan. Nu heb je alleen nog de juiste pan nodig. Wat je voornamelijk klaar wil maken is de belangrijkste eis aan een pan. De meeste mensen kiezen als eerste pan voor een Dutch Oven. Dit is een hoge pan met deksel waar je al een tal van recepten in klaar kan maken. Soepen, stoofpotten tot broden. Wil je toch wat eenvoudigers kies dan een koekenpan of skillet. Ideaal voor een echt krokante tosti of een ouderwetse oliekoek.
Om ervoor te zorgen dat je eerste gebruik goed gaat met gietijzeren pannen zijn er wel een paar tips en tricks. Een gietijzeren pan heeft nu eenmaal wat meer aandacht en zorg nodig dan die pannetjes met zo'n rode stip in het midden. Maar ja, die zet je ook niet direct in een open vuur. Om je hiermee te helpen hebben we er een aantal op een rij gezet.
Het inbranden van een pan
Je hebt een nieuwe pan van gietijzer en deze wil je gaan gebruiken. Voordat je direct aan de slag wilt gaan met die mooie ingrediënten is het eerst nodig dat je de pan gaat inbranden. Dit is een klusje dat tijd nodig heeft en neem hier ook echt de tijd voor zodat je later als je gaat koken je meer profijt hebt van de goede antiaanbaklaag die je maakt door het inbranden. Bij het inbranden (als voorbeeld nemen we een gietijzeren pan) volg je de volgende stappen:
1. Maak de gietijzeren pan grondig schoon met een zachte spons en heet water. Je kan eventueel ook, en alleen bij de eerste keer, een beetje afwasmiddel gebruiken.
2. Droogmaken. De pan moet echt helemaal droog zijn wil je verder gaan. De olie trekt pas goed in het ijzer als deze droog is.
3. Maak de pan warm, maar ook echt warm. Minimaal 160 °C. Door deze hitte gaan de poriën van het ijzer open staan zodat vocht eruit kan en de olie goed opgenomen kan worden. Dit warm maken kan in een oven of een gesloten BBQ.
4. Als de pan op temperatuur is ga je deze insmeren met olie (geen olijfolie). Gebruik lijnzaadolie of zonnebloemolie. Een olie die goed tegen hoge temperatuur kan. Je kan ook Windmill Cast Iron Conditioner gebruiken. Voor het smeren gebruik je een schone katoenendoek.
5. Als je de pan aan de binnen- en buitenkant hebt ingesmeerd ga je deze weer verhitten. Zodra je pan begint te walmen laat je deze afkoelen.
Deze stappen ga je tot minimaal vier keer herhalen. Des te vaker je dit doet, des te beter wordt de inbranding. De kleur van de gietijzeren pan zal wel iets veranderen. Als je tevreden bent met het aantal keer inbranden dan ben je klaar om te beginnen met koken, stoven, grillen en bakken.
Kampeerwereld tip:
Het inbranden geldt niet alleen voor pannen van gietijzer maar voor alles waar je voedsel in kan bereiden. Tosti-ijzers, bakpannen, Dutch Ovens, poffertjespannen enz. Een goed ingebrande pan werkt beter dan alle fabriek klare antiaanbak lagen.
Hoe maak je een gietijzeren pan schoon
Nadat je een heerlijke stoofpot hebt gemaakt is het tijd om je gietijzeren pan schoon te maken. Ook het schoonmaken van gietijzeren producten vraagt om meer aandacht dan de pannen in het keukenkastje die je in de vaatwasser gooit.
Belangrijk is dat je direct na het gebruik begint met schoonmaken. Doe dit met water en geen zeep. Je mag de pan laten weken in water maar doe dit maar een paar minuten. Vuil kan je met een afwasborstel prima aanpakken en hardnekkig vuil met een Windmill Cleaning Pad van RVS of gebruik zout. Let er wel op bij het schoonmaken dat de onderkant van de pan onder het roet zit. Maak deze dus ook goed schoon.
Ben je klaar met het water dan droog je de pan goed af. Je kan desnoods de gietijzeren pan nog even in een warme oven laten drogen. Zo ben je er vrijwel zeker van dat deze niet gaat roesten tijdens het opbergen. Ook is het verstandig om de pan nog een klein beetje in te vetten met olie. Nu is de pan weer klaar voor gebruik.
Kampeerwereld tip:
Gebruik bij gietijzer NOOIT een afwasmiddel. Hiermee beschadig
je de antiaanbaklaag die je met zorg hebt ingebrand.
Wat doe je bij roest
Een nadeel van gietijzer is dat het kan gaan roesten. Dit kan per ongeluk gaan als je pannen in topconditie zijn maar zeker ook wanneer je onnauwkeurig of laks bent in het schoonmaken en het opbergen van het gietijzer. Gelukkig is er niks verloren en kan je deze roest zonder problemen weghalen en het gietijzer weer als nieuw krijgen.
FOTO ROESTIGE PAN ==> NICK
Om de gietijzeren pan weer als nieuw te krijgen volg je de volgende stappen:
1. Verwijder het roest met fijn staalwol of schuurpapier. Doe dit tot je bij het originele zilverkleurige gietijzer komt. Doe dit wel op een plek die vuil mag worden. Buiten of in een schuur.
2. Ga het gietijzer nu goed schoonmaken met afwasborstel, heet water en afwasmiddel. Je leest het goed, voor deze keer mag je weer afwasmiddel gebruiken. Dit mag omdat je de antiaanbaklaag wilt verwijderen zodat je de nieuwe optimaal kan aanbrengen.
3. Maak het gietijzer goed droog en ga opnieuw beginnen met het inbranden
4. Tijdens het inbranden kan je bedenken wat je eraan kan doen zodat de pan niet meer gaat roesten.
Wat kook je niet in een pan van gietijzer
Er zijn een aantal ingrediënten die je beter niet kan gebruiken in combinatie met gietijzer. Zo zijn zuren schadelijk voor het gietijzer. Bijvoorbeeld een tomatensaus is zuur. Deze tast het gietijzer aan en de saus kan een ijzersmaak opnemen. Niet schadelijk maar ook niet lekker. Zuren tasten ook de antiaanbaklaag aan. Qua smaak merk je hier niks aan maar wel dat deze laag een mindere werking heeft. Het zou jammer zijn dat wanneer je je best hebt gedaan met inbranden je dit proces tenietdoet door een tomatensaus die een paar uur staat te koken.
Kampeerwereld tip:
Wanneer je een gietijzeren pan goed inbrandt kan je alles erin bereiden, maar
pas op bij het uren laten stoven en koken van recepten. Des te beter je bent gaan inbranden des
te beter kan gietijzer tegen zuren en water.
Water is ook niet verstandig om te koken in een gietijzeren pan. Water en ijzer zijn geen goede combinatie en al helemaal niet wanneer dit aan het koken is. Een pasta koken kan je dan beter doen in een pan van RVS bijvoorbeeld of je laat de pasta garen in de saus. Dit laatste kan bijvoorbeeld perfect met verse pasta.
We hebben nu de rode draad verteld over gietijzer. Het is nu aan jou om hiermee aan de slag te gaan en de sterren van de hemel te gaan koken op jouw open vuur. Maak een stoofpot of maak een keer poffertjes. Lekkerder gaan ze niet worden. Eet smakelijk!
